Chúng ta đều biết rằng canxi rất quan trọng cho sự tăng trưởng và phát triển chiều cao ở trẻ nhỏ. Trẻ thiếu canxi dễ bị thấp bé, suy dinh dưỡng, còi xương cũng như các vấn đề khác về sức khỏe. Do đó, cùng tìm hiểu các dấu hiệu trẻ thiếu canxi trong bài viết này và các biện pháp khắc phục, cải thiện tình trạng này hiệu quả.
Vai trò của canxi
Canxi là một khoáng chất đa lượng quan trọng trong thành phần cấu trúc nên xương và răng. Có khoảng 99% lượng canxi trong cơ thể được tìm thấy trong xương và răng và chỉ 1% trong máu và các mô mềm [1].
Từ khi trong bụng mẹ, thời thơ ấu cho đến khi dậy thì, xương của trẻ liên tục phát triển ở nhiều tốc độ khác nhau. Trong các giai đoạn này, canxi liên tục được vận chuyển và hấp thu vào xương để xương phát triển và khỏe mạnh.
Ngoài ra, canxi cũng cần thiết để hình thành men răng để răng chắc khỏe. Trẻ em trong độ tuổi mọc răng cần được bổ sung đầy đủ canxi để răng mọc đều đẹp hơn.
Không những vậy, canxi còn giúp các dây thần kinh và cơ bắp hoạt động bình thường. Đồng thời khoáng chất này cũng đóng một vai trò trong việc giữ cho tim khỏe mạnh [2]
Cùng với vitamin D, canxi giúp ngăn ngừa bệnh còi xương, tình trạng khiến mềm xương, chân vòng kiềng và còi cọc ở trẻ nhỏ.
Cơ thể chúng ta cũng cần canxi cho các cơ vận động và cho các dây thần kinh truyền thông điệp giữa não và mọi bộ phận cơ thể. Hơn nữa, canxi được sử dụng để giúp các mạch máu di chuyển máu đi khắp cơ thể và giúp giải phóng các hormone và enzym ảnh hưởng đến hầu hết mọi chức năng trong cơ thể.
Với những vai trò quan trọng này đối với cơ thể, mẹ nên hiểu rõ các dấu hiệu trẻ thiếu canxi để có biện pháp khắc phục kịp thời và phù hợp nhất.
Dấu hiệu trẻ thiếu canxi
Khi trẻ thiếu canxi sẽ không có dấu hiệu rõ ràng trong thời gian ngắn vì cơ thể duy trì nồng độ canxi trong máu bằng cách lấy canxi từ xương. Tuy nhiên về lâu dài, lượng canxi thấp dưới mức khuyến nghị sẽ gây ra những hậu quả xấu cho sức khỏe trẻ em. Chẳng hạn như gây khối lượng xương thấp (osteopenia), giảm mật độ xương và dễ bị gãy xương.
Trẻ bị suy dinh dưỡng, còi cọc
Dấu hiệu trẻ thiếu canxi dễ thấy nhất là tình trạng trẻ còi cọc, thấp bé hơn so với bạn bè cùng tuổi. Thậm chí có thể gây bệnh còi xương là một bệnh khiến xương mềm và yếu.
Nguyên nhân chính khiển trẻ bị còi xương thường là do hàm lượng vitamin D thấp, nhưng lượng canxi không đủ cũng là một yếu tố ảnh hưởng. Còi xương chỉ xảy ra khi xương đang phát triển nhanh nên hầu trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ thường mắc phải.
Bị biến dạng khung xương
Khi nồng độ canxi trong cơ thể thấp, cơ thể sẽ lấy canxi từ xương, đó là lý do tại sao chế độ ăn uống thiếu canxi sẽ khiến mật độ xương giảm. Từ đó khiến xương trẻ không chắc khỏe dễ dẫn đến xương mềm hơn, khiến xương dễ bị biến dạng (chân vòng kiềng, chân chữ X,…). Khi té ngã trẻ sẽ dễ bị gãy xương hơn bình thường.
Vấn đề về răng miệng
Khi răng trẻ bị mọc chậm, so le, lệch hàng, thưa răng hay khi răng sữa bị rụng sớm cũng được xem là dấu hiệu thiếu canxi ở trẻ.
Trẻ trằn trọc, khó ngủ
Trẻ nhỏ khi bị thiếu canxi có thể dẫn đến vỏ não luôn hưng phấn, căng thẳng. Điều này khiến trẻ khó đi vào giấc ngủ, ngủ không ngon giấc hay thức dậy giữa đêm.
Hậu quả của việc thiếu canxi
Đối với cơ thể trẻ, canxi không những giúp phát triển xương chắc khỏe, cải thiện chiều cao cho trẻ mà còn góp phần vào các hoạt động khác của cơ thể. Do đó, khi trẻ bị thiếu canxi sẽ dễ dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe như:
- Suy dinh dưỡng, thể trạng còi cọc, chậm lớn, thấp lùn khi trưởng thành.
- Xương giòn, dễ gãy, xương và răng yếu, dễ bị sâu rang, nướu lợi cũng bị ảnh hưởng
- Chậm phát triển / giảm chức năng thần kinh.
- Chậm phát triển thể chất như chậm biết đi bộ.
Cách bổ sung canxi cho bé
Theo nhu cầu khuyến nghi khẩu phần ăn cho người châu Á, trẻ em 1-3 tuổi cần 500mg canxi mỗi ngày [3].
Mẹ hãy đảm bảo rằng trẻ được cung cấp đủ lượng canxi bằng cách lên kế hoạch ăn uống lành mạnh cho con. Bổ sung canxi từ các thực phẩm giàu canxi, chẳng hạn rau xanh, hạt vừng, đậu phụ (tập hợp canxi), hạnh nhân và bơ hạnh nhân, sữa đậu nành tăng cường canxi.
Các thực phẩm giàu canxi
- Giàu canxi nhất phải kể đến là sữa, sữa chua, pho mát và các chế phẩm từ sữa khác…
- Cua (trong 100g cua đồng chứa 5040mg canxi), tôm, tép, ốc…
- Vừng, đậu phụ, lòng đỏ trứng,…
- Các loại đậu
- Rau có màu xanh: bông cải xanh, cải xoăn, rau cải thìa hay cải thảo…
Để bữa ăn thêm hấp dẫn, giúp bé ăn ngon miệng hơn mẹ có thể chế biến các món giàu canxi tốt cho xương như:
- Làm parfait với nhiều lớp sữa chua, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt.
- Xay sinh tố với trái cây tươi và sữa hoặc đậu nành hoặc sữa hạnh nhân tăng cường canxi.
- Rắc thêm phô mai lên trên đồ ăn nhẹ và bữa chính.
- Thêm đậu (bean) vào súp.
- Thêm hạt mè vào món ăn hoặc rắc lên rau.
- Dùng bơ hạnh nhân thay vì bơ đậu phộng.
Mẹ hãy tạo thói quen ăn uống lành mạnh, đáp ứng đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết, đặc biệt là canxi để khung xương trẻ phát triển khỏe mạnh và vững chắc. Đồng thời, mẹ cũng đừng quên các dấu hiệu trẻ thiếu canxi để kịp thời có cách bổ sung hợp lý tạo điều kiện tốt nhất cho trẻ tăng trưởng và phát triển tối ưu
Nguồn tham khảo:
- Bone Health In Depth | Linus Pauling Institute | Oregon State University
- Calcium (for Parents) – Nemours Kidshealth
- http://viendinhduong.vn/vi/dinh-duong-tiet-che/cac-chat-dinh-duong-can-thiet-cho-he-xuong.html
- Kids Health Information : Rickets (rch.org.au)
- Calcium & Vitamin D Deficiency in Children | Columbia Asia Hospital – India (columbiaindiahospitals.com)
